అడిగేవాడికి చెప్పేవాడు లోకువ !

ఏమిటో  ఈ మానవ  దేహానికి  సవాలక్ష  సందేహాలు.  కొందరు అడిగే  ప్రశ్నలు  చిత్రంగా  వుంటుంటాయి.  ఒక్కోసారి  నవ్వుతో  బాటు  విసుగూ  వస్తుంటుంది. పిల్లలకు  వచ్చే  సందేహాలు  అందుకు వాళ్ళు  అడిగే  ప్రశ్నలకు  ఓపికగా  సమాధానం చెప్పాలి. పెరిగే  వయసులో  వాళ్లకు  ఎదురుబడే  ఎన్నో కొత్త  విషయాల గురించి  తెలుసుకోవాలనే  ఆసక్తి సహజంగా  వుంటుంది.  ఒక్కోసారి   టీవీల్లో  అగుపించే  కొన్ని  ప్రకటనల  గురించి వాళ్ళు  అడిగే ప్రశ్నలకు  జవాబు  చెప్పడం  కొంచెం ఇబ్బంది  ఐనా  తెలివిగా సమాధానం  చెప్పాలికాని  వాళ్ళను కసురుకోవడం  సరైన  పద్ధతి  కాదు.

ఇక  కొందరికి  ప్రశ్నలడగటం  ఓ  హాబీ.  ప్రతి   విషయానికీ వాళ్లకి  ప్రశ్నలు  సంధించనిదే  తోచదు. చాలా  ఏళ్ల  క్రితం  నేను  విసిఆర్  కొన్న  రోజుల్లో  ఒకాయన  చూడటానికి  వచ్చి వరుసగా  ప్రశ్నలు సంధించడం  మొదలెట్టాడు.  ఆయనగారి  మొదటి ప్రశ్న  "ఇది  వీసీఆరా,  విసీపీనా ?"  నేను  "ఇది విసీఆర్ అండి"  అని  ఓపిగ్గా  జవాబిచ్చా.  "అలానా  విసిఫీ  కొనక  విసిఆర్  ఎందుకు  కొన్నారు?" రెండో ప్రశ్న!  "విసీఆర్  ఐతే  మనకు  నచ్చిన  ప్రొగ్రాములు  రికార్డు  చేసుకోవచ్చు" అన్న నాజవాబు.."రికార్డు  చేసుకోవడమెందుకు,  ఒకసారి చూస్తాముకదా?"  అన్నాడు.  "అయ్యా  ఇప్పుడు  మీలాటి పెద్దమనుషులొచ్చారనుకోండి.  మీతో  మాట్లాడకుండా  నే  టివీ  చూస్తుంటే  బాగుండదు  కదా? మనం  ట్యూన్  చేసుకొన్న  ప్రోగ్రాము  టివితో  పనిలేకుండా  విసిఆర్  ఒకటే  ఆన్  చేసి  రికార్డు చేసుకొని  మీరేళ్ళాక  తీరిగ్గా   చూసుకోవచ్చన్న  మాట! "  నేను  చెప్పింది  ఆయనకు  అర్ధమయిందో లేక  పోతే  టీవీ  ఆన్  చేయకుండా  రికార్డు  చేస్తానన్న  నా  మాటలు  కోతలనుకున్నాడో  ఏమో కాని, మరి  నే వస్తానంటూ  లేచాడు.

 కొందరి  ప్రశ్నలు  సరదాగా  కొంటెగా  వినోదంగా  వుంటాయి.  కొంతకాలం  పత్రికలలో  "ప్రశ్నలు- సమాధానాల "  శీర్షిక  వుండేది.   "ఫిల్మిండియా"  అనే  ఇంగ్లీషు  సినిమా  పత్రికలో  సంపాదకులు శ్రీ బాబూరావ్  పటేల్  పాఠకుల  ప్రశ్నలకు  ఇచ్చే  సమాధానాలు  సమయానుకూలంగా  వినోదభరితంగా  వుండేవి.  ఆయన  జవాబులు  చదవడానికే  ప్రత్యేకంగా  ఆపత్రికను చదివే పాఠకులు ఆరోజుల్లో వుండేవారు.  ఒకసారి  ఓ పాఠకుడు  " What is family planning ?"  అని అడిగితే, .దానికి ఆయన  జవాబు  " Heating  the  stove  without  cooking ! ".  అలానే  నేను  నా  మిత్రున్న సరదాగా ప్రశ్న అడిగా.  " కార్ల  కంటే  తక్కువ  ఖరీదు  గల  స్కూటర్లకూ,  బైకులకూ  స్టాండులు ఉంటాయి కదా  మరి లక్షలు  చెసే  కార్లకు  స్టాండులు  పెట్టరేం?" అని.  దానికి  అతనిచ్చిన  జవాబు, కార్లకీ స్టాండులుంటాయి !  నువ్వు చూడలేదా ?  టాక్సీ  స్టాండులో  వున్నవి  కార్ల  స్టాండులు కావా?" అన్నాడు. నిజమే  కదా  మరి !! వెంటనే  అతనన్నాడు " నీ  ప్రశ్నకు  నువ్వైతే  ఏం  సమాధానం చెబుతావ్" అని..  అందుకు  నా  జవాను.  " స్కూటర్లుబైకులు   కార్ల  కంటే  తేలిక  గదా !  ఎత్తి స్టాండు వేయొచ్చు.  అదే  కార్లు  చాలా  బరువు  కదా  ఎత్తి  స్టాండు  వేయటం  కష్టమని  పెట్టలేదు " అన్నా!!

              ఇక ఇది చదివి మీరెన్ని   ప్రశ్నలు వేస్తారో

నవ్వించే పూతరేకులు

మా తూర్పుగోదావరి ఆత్రేయపురం పూతరేకులకు ప్రసిద్ధి. ఉలిపిరి (ఉల్లిపొరనే ఉలిపిరి అంటారేమో) కాగితంలా అతిసన్నగా వుండే పూతరేకుల పొరలలో నెయ్యి పంచదార పొడి వేసి మడతలుగా పెడతారు. ఇప్పుడయితే అన్నీ కుక్కర్ వంటలు వచ్చాయిగాని పూర్వం గిన్నెలలోనే అన్నం వండేవారు. గిన్నె పైన మూత పెడితే ఉడుకుతున్నప్పుడు పై మూత ఆవిరికి కదులుతూ గంజి, మూత సందులోంచి వచ్చి గిన్నె అంచులకు తగిలి సన్నని గంజి పొర కాగితంలా తేలేది. దీనికి మూలమే పూత రేకుల తయారీ !

ఇలాటి పూతరేకులనే సుధామ అనే ఆయన హైద్రాబాదులో తయారు చేసి వదిలారు. ఈ పూత రేకుల ప్రత్యేకత ఎన్నిసార్లు మీరూ వీటిని ఆస్వాదించినా అక్షయ పాత్రలా తరిగిపోవు. అసలు పూతరేకుల్లాగే మీ నోట్లో కరిగిపోతూ మీ నోటిలో ( అదేనండి మీ నోరుండేది మీ ముఖారవిందం లోనే కదా) నవ్వులు చిందిస్తుంది. శ్రీ సుధామ కార్టూనిస్టుగా, కాలమిస్టుగా, కధారచయితగా, పదబంధ ప్రహేళికల కూర్పరిగా ( రచన, నవ్య ), సాహితీవేత్తగా తెలుగు పాఠకలోకానికి సుపరిచితులు. దాదాపు పాతికేళ్ళ వయసులోనే శ్రీ సుధామ 1972 లో "యువ భారతి " సంస్థ ప్రచురించిన "మహతి" లో ఆయన వ్రాసిన "తెలుగు పత్రికలలో కార్టూనులు - జోకులు " రచన ఎంతో ఆసక్తికరంగా వుంటుంది.

ఆ రచనలో శ్రీ సుధామ ఇలా అంటారు " పత్రిక తిరగేస్తున్నారు. పది పేజీలకో మరింకొన్ని పేజీలకో ఒక్కొక్కసారి అనుకోకుండా మీ పెదవులమీద చిరునవ్వు మెరుస్తుంది. ఒక్కోసారి ఆపుకోలేక గట్టిగా నవ్వేస్తున్నారు ఆమధుర దరస్మితవదనానికి ప్రేరణ ఏమిటి? కార్టూన్లు, జోకులు..." ఇప్పుడు "పూతరేకులు " పేరిట పాఠకులకు ఆయన తయారు చేసి అందించిన ఈ మధుర వంటకం ప్రతి పొరా (ప్రతి పేజీ) నవ్వుల పసందే. జోకులే కాదు అక్కడక్కడా మనల్ని హి/టింగ్లీషు ( ఈ భాషే వేరు) జీడిపలుకుల్లా పలకిరించి చక్కిలిగింతలు పెట్టిస్తాయ్. ఇంకోచోట S.M.S లు ( సరదా మాటల శైలి) కవ్వింతలు పెట్టిస్తాయి. ఒక చోట ఓ చిన్ని శాంపిలు జోకు :
" మీ పత్రిక రెండు రూపాయలేట కదా బాగా పోతుందా ?"
" ఆ (!... కాని కిలోల్లో "
ఇలా ఎన్నెన్నొ అచ్చ తెలుగు జోకులు. నేడే పూతరేకులు కొని తెచ్చుకొని ఇంటిల్లిపాదీ ఆస్వాదించండి. తీపి పడని వాళ్ళు కూడా నిరభ్యంతరంగా తీసు "కొన" వచ్చును.

మా చిన్నప్పుడు , అదేనండి మా చిన్నతనంలో............

మన తెలుగులో వున్న మరో విచిత్రమేమంటే మాటలకూ అర్ధాలు మరోలా ఒక్కోసారి మారిపోతుంటాయి. "చిన్నతనం" అన్న మాట చూడండి. దానికి "అవమానం" అని కూడా అర్ధం చెప్పుకోవచ్చు. మా చిన్నతనానికి, ఇప్పటి కాలానికి ఎన్నెన్నో మార్పులొచ్చాయి. ఆనాటి విషయాలు, ఆనాడు మేము తొడుక్కున్న బట్టలు ఈ కాలం పిల్లలకు వేసుకోడానికే చిన్నతనంగా వుంటాయి. ఇక్కడి మా చిన్నప్పటి ఫొటొ చూడండి. నాపాంటు ఎలా వున్నా వేసుకున్న షర్టు మాత్రం పొడుగ్గా, చొక్కా చేతులేమో మోచేతుల దాకా వుంది. ఇప్పుడు చూస్తుంటే నిజంగా నాకు చిన్నతనంగానే వుంది. మా చెన్నై మనవడు చి"నృపేష్ " తాతా! ఆ షర్టు అంత పొడుగ్గా కుట్టించుకున్నావేం ? " అన్నాడు !ఇక మా చెల్లి కస్తూరి గౌను కన్నా లోపల వేసుకున్న డ్రాయరే పొడుగ్గావుంది!ఇక మా అక్కయ్య సరోజిని లంగా మీద గౌనేసుకుంది !! ఏమో మాచిన్నతనంలో అలా బట్టలేసుకోడానికి మాకేమాత్రం చిన్నతనం అనిపించలేదు.

ఇక్కడ మా ఇంట్లో పెట్టిన బొమ్మల కొలువులో మా అక్కయ్య ఇద్దరు అబ్బాయిలూ,చెల్లి అమ్మాయిలూ, మా ఇద్దరు అమ్మాయిలు మాధురి, మాధవి, అబ్బాయి కృష్ణ సాయి వున్నారు. వాళ్ల డ్రెస్సులు చూశారుగా. ఆ రోజుల్లో పిల్లలందరికీ ఒకేరకం బట్టలు కుట్టించేవారు. ఈ రోజుల్లో అలా కాదు. వాళ్ళకు నచ్చకపొతే అవి ఎంతటి ఖరీదుపెట్టి మనం కొన్నా వేసుకోరు. మా చిన్నతనంలో నిక్కర్లు , అవి జారిపోకుండా క్రాసుగా భుజాలమీదికి గుడ్ద స్ట్రాపులూ. మా రోజుల్లో ఇలా ఇన్నిరకాల షూలూ లేవు, షాపులూ లేవు. రాజమండ్రిలో ఆ రోజుల్లో బాటా , ఫ్లెక్స్ షూ షాపులు మాత్రమే వుండేవి. బ్రౌను కాన్వాస్ లేస్ షూస్ వేసుకుంటే చాలా గొప్పగా ఫీలయ్యే వాళ్లం ! స్కూలు జీవితం కూడా బాగా వుండేది. క్వార్టర్లీ ,హాఫ్ ఇయర్లీ పరీక్షలు అవగానే సెలవులిచ్చేవారు. హాయిగా సెలవులను మామయ్య ఊరికీ, అమ్మా నాన్నల్తో వేళ్ళేవాళ్లం!

ఇప్పటిలా టీవీలు , కార్టూన్ నెట్ వర్కులు లేవు. కాలక్షేపానికి చందమామ, బాలపత్రికలలో నెల నెలా కధలు చదువుకొనే వాళ్లం. ఆదివారం రేడియోలో బాలన్నయ్య, బాలక్కయ్యల బాలానందం ప్రోగ్రాములు ఆసక్తిగా వినే వాళ్ళం. మిక్కీమౌస్ లాటి కార్టూన్లు నాన్నగారితో ఆదివారం ఇంగ్లీషు సినిమాలకు మార్నింగ్ షోలకు వెళ్ళినప్పుడు అసలు సినిమాకు ముందు చూపించినప్పుడు ఓ పదినిముషాలు చూసి ఆనందించేవాళ్లం. ఇప్పటిలా ప్రతి వాళ్లనీ అంకుల్ , ఆంటీ అని పిలవటం మాకు తెలియదు. నాన్న, అమ్మ స్నేహితుల్ని మామయ్యగారూ, అత్తయ్యగారూ అని పిలిచే వాళ్ళం .1950లో మొదటి సారిగా నాన్నగారు STEWART WARNER అనే రేడియో కొన్నారు. ఇంట్లో వున్న హెచ్యమ్వీ గ్రామఫోను అమ్మేస్తుంటే నేను ఏడ్చి గోలపెడుతుంటే, నాకు ఇంకా బాగా గుర్తు అక్కయ్య "రేడియోలో మంచి పాటలు, పిల్లల పోగ్రాములూ వస్తాయిరా " అని చెప్పి ఓదార్చింది.


ఆరోజుల్లో ప్రతి ఆదివారం రేడియోలో సంక్షిప్త శబ్ద చిత్రం పేరిట సినిమాలు వచ్చేవి. ఈ ప్రొగ్రాములు తెలుసుకోవడానికి ఆకాశవాణి వారి "వాణి " అనే పక్షపత్రిక వచ్చేది. నేను కాలేజీలో చదివే రోజుల్లోనే మా నాన్నగారితో చెప్పి తిరిగి గ్రామఫోను కొనుక్కున్నాను. ఉద్యోగంలో చేరాక ఫిలిప్స్ స్టీరియో రికార్డు ప్లేయరు కొన్నాను. నాకు ఇప్పటికీ గ్రామఫోన్ రికార్డులు వినటమంటేనే చాలా ఇష్టం. ఎన్నేనా చెప్పండి ! ఇప్పటిలా టీవీలు, కంప్యూటర్లు,డిజిటల్ కమేరాలు మా కాలంలో లేకపోవచ్చు. ఐనా నాకు మాచిన్ననాటి రోజులే బాగున్నాయ్ అని చెప్పటానికి నా కేమాత్రం చిన్నతనంగా లేదు. బాపుగారు "చిన్న.నాటి రోజులు మళ్ళీరావురా" అంటూ ఎంత చక్కటి కార్టూనేశారో చూడండి ( బాపు కార్టూన్లు సంపుటి-1 ,పేజీ 103 సౌజన్యంతో)

సుందరాకాండ బహుసుందరం

వాల్మీకి రామాయణంలో సుందరాకాండకు ఎంతో ప్రాముఖ్యముంది. సుందరాకాండ పారాయణం శుభప్రదమని పెద్దలు చెబుతారు. ఇందులో ప్రతి ఘట్టం సుందరమే !రామాయాణం హనుమనోట మరోసారి ఈ కాండలో వింటాం. లంకా నగర వర్ణన, మహర్షి వాల్మీకి కన్నులకు కట్టేటట్లు వర్ణించారు. ఎవరితో ఎలా మాట్లాడాలో, కష్టకాలంలో ఎలా ఆలోచించి ధైర్యంతో ముందుకు సాగాలో హనుమ చెబుతారు.

ఈనాటి యువతరానికి ఆనాడే వ్రాసిన మహత్తర మనోవికాస గ్రంధం రామాయణం! " రామాయణం " పుస్తకాన్ని అందంగా శ్రీ ముళ్లపూడి వెంకటరమణగారు రచిస్తే మరింత సుందరంగా బాపుగారు బొమ్మలు గీశారు. ఆ పుస్తకంలోని సుందరకాండ లోని బహుసుందరమైన బొమ్మలు ఈ హనుమజ్జయంతి రోజున మీకోసం, శ్రీబాపుగారికి కృతజ్ఞతలతో. ఈ అందాల బొమ్మల " రామాయణం " నేడే కొనండి. మీ పిల్లలచేత చదివించండి. వాళ్ళకి చదవడం రాకపోతే మీరే చదివి వినిపించండి. మీకూ రాకపోతే వాళ్ళ తాతగారు,బామ్మగార్లచేత చదివి వినిపించండి.

అనాకారి బాతుపిల్ల

ఈ రోజు ప్రపంచ పిల్లల పుస్తక దినోత్సవం. బాలల కోసం దేశవిదేశ రచయితలెందరో ఎన్నో బాలసాహిత్యాలను అందజేశారు. వారిలో హాన్స్ క్రిస్టియన్ అండర్సన్ ఒకరు. ఆయన వ్రాసిన పుస్తకాలలో జానపదకధలను పిల్లల్కు మరింత దగ్గరగా తీసుకొచ్చాడు. ఆయన రచనలు The Little Mermaid , The Snow Queen, The Ugly Duckling , Tumbelina కధలు బహుళ ప్రాచుర్యం పొందాయి.

The Ugly Duckling అనాకారి బాతు పిల్ల పేరిట 1960 సెప్టెంబరు చందమామలో బాపుగారి బొమ్మలతో ప్రచురించారు . కధ క్లుప్తంగా, ఒక బాతు కాలువ గట్టు ప్రక్కన పొదలోగుడ్లు పెడుతుంది.అందులో ఓ గుడ్డు కాస్త పెద్దదిగా వుంటుంది. గుడ్లు పొదిగాక మిగతా పిల్లలకంటే ఈ పిల్ల కాస్త పెద్దదిగా మిగతా పిల్లల కన్నా తేడాగా వుంటుంది. తల్లి బాతు, పిల్లలు ఈ పిల్లంటే అసహ్యంచుకుంటే బాధపడుతూ మరొచోటికి వెళ్ళిపోతుంది. అందరూ దాన్నిఅనాకారి బాతు అంటూ హేళన చేసేవారు.

ఒకనాడు చెరువులో ఈదుతుంటే పైన ఎగురుతూ పొడవైన అందమైన మెడలతో తెల్లని పక్షులు ఆ చెరువులో దిగుతాయి. "ఎంత అందమైన పక్షులు ! బాతులతో పొడిపించుకొనే కన్నా వీటి చేతిలో చావు మేలు ! అనుకొని ఆ హంసలకు ఎదురుగా ఈదుకుంటూ వెళ్ళింది. అది వాటిని సమీపించి , "చంపండి" అంటూ తల వంచింది. మరుక్షణమే దానికి నీటిలో తన ప్రతిబింబం కనిపించింది ఆశ్చర్యపోయింది ! ఎందుకో తెలుసా ? అది కూడా ఆ హంసలాగే అందంగా వుంది. చుట్టుప్రక్కల పిల్లలు దాన్ని చూసి "మరో కొత్త హంస వచ్చింది" అంటూ కేరింతలు కొడుతుంటే ఎంతో ఆనందించింది. అదీ సంక్షిప్తంగా హాన్స్ క్రిస్టియన్ అండర్సన్ పిల్లలకోసం వ్రాసిన్ ఓ కధ !

( చందమామ Sept 1960 , శ్రీ బాపు సౌజన్యంతో)

శ్రీరామ నామం మధురం మధురం

                      మా  ఇంట్లో  శ్రీరామనవమి  పూజ. ఈ  కళ్యాణం  బొమ్మలు  60  ఏళ్ల నాటివి

 బాపుగారి కళ్యాణరామయ్య

 బాపుగారికి  అత్యంత  ఇష్టమైన  రామయ్య  బొమ్మ.   శ్రీరామచంద్రుడు  సీతమ్మ
                      పాదాలకు  పారాణి  చిత్రిస్తుంటే  రామభక్త  బాపు  గారు  పారాణి పాత్ర  అందిస్తున్నారు!

                      శ్రీ బాపు రమణగార్ల  "రామాయణం"   పుస్తకానికి   అమరిన   అందాల   ముఖచిత్రం

 చెన్నైలో  బాపు  గారి ఇంట్లో  బొమ్మలకొలువు. బాపు నాన్నగారు వేణుగోపాలరావుగారి ఫొటో.

మీకు నాకు అందరికీ బాపుగారి రామయ్య శుభాకాంక్షలు.